بازار سرمایه در شهریورماه امسال با وجود رشد تراز شاخص‌های سهامی، از پس رکود معاملات بر نیامد و با سطح ارزش معاملات خرد کمتری به نسبت انتهای مرداد ماه، به استقبال ماه بعد رفت. با وجود پایان سرد تابستان برای بازار سهام، اما پرونده بورس تهران در نیمسال اول ۱۴۰۲ با رشد بیش از ۸ درصدی بسته شد و این بازار را در صدر دیگر بازارهای دارایی قرار داد.
بورس روز چهارشنبه 29 شهریورماه 1402 در تراز 2 میلیون و 121 هزار و 188 واحدی بسته شد تا 14 روز از 19 روز معاملاتی این ماه را در تراز بالای 2 میلیون و 100 هزار واحدی پشت سر بگذارد.
بدین ترتیب پس از ریزش تراز شاخص کل و شاخص کل هم‌وزن بورس تهران در تیر و مرداد ماه تابستان امسال، سومین ماه از این فصل با رشد تراز شاخص‌های سهامی به پایان رسید.
* بازدهی ماهانه بازار سهام
با ایستادن شاخص بورس در سطح 2 میلیون و 121 هزار و 188 واحدی، بازدهی بورس در شهریور ماه به مثبت 9.44 درصد رسید. شاخص کل در این ماه 7 روز نزولی را پشت سر گذاشت و در 12 روز صعود کرد و افزایش تراز 182 هزار و 963 واحدی را تجربه کرد.
شاخص کل هم‌وزن نیز در آخرین روز کاری شهریور نسبت به آخرین روز معاملاتی مرداد ماه 58 هزار و 548 واحد بالاتر ایستاد. بنابراین شاخص کل هم‌وزن رشد تراز 8.83 درصدی را در شهریورماه پشت سر گذاشته است.
* خروج پول حقیقی ادامه دارد؟
در 19 روز معاملاتی شهریور ماه تنها در 5 روز شاهد ورود پول حقیقی به بازار سهام بودیم و مجموع تغییر مالکیت حقیقی به حقوقی در این ماه 2 هزار و 848 میلیارد تومان بود.
به عبارت دیگر، به طور میانگین روزانه 150 میلیارد تومان پول حقیقی از بازار سهام خارج شده است که نسبت به میانگین خروج پول حقیقی روزانه مرداد ماه که 327 میلیارد تومان بوده است.
بیشترین خروج پول حقیقی روزانه این ماه در روز شنبه 18 شهریور با 946 میلیارد تومان به ثبت رسیده و بیشترین میزان ورود جریان پول حقیقی روزانه نیز در روز شنبه 4 شهریور ماه با 467 میلیارد تومان به ثبت رسیده است.
* فراز و نشیب ارزش معاملات خرد بازار سهام
ارزش معاملات خرد روزانه که در انتهای مرداد ماه تراز 3 هزار و 438 میلیارد تومانی داشت؛ با شروع شهریور ماه طی سه روز معاملاتی تا سطح 7 هزار و 573 میلیارد تومانی افزایش یافت. با وجود رشد شاخص‌های آماری تا نیمه شهریورماه، ارزش معاملات خرد پس از روز دوشنبه 6 شهریور، تراز 7 همتی را به خود ندید و تا هفته سوم این ماه به زیر سطح 4 همتی سقوط کرد.
با وجود رشد 19 درصدی متوسط ارزش معاملات خرد در شهریور ماه به نسبت ماه قبل، تراز این معیار در انتهای شهریور ماه کمتر از انتهای مرداد بوده که بازار سهام را با رکود شدیدی به استقبال پاییز می‌برد.
* بازدهی بیشتر بورس نسبت به بازارهای رقیب
پرونده بازارها در نیمه نخست ۱۴۰۲ در حالی بسته شد که شاخص کل بورس تهران با ثبت بازدهی ۸.۲ درصدی توانست با پشت سر گذاشتن رقبایش رتبه نخست پربازده‌ترین بازار در شش ماه نخست سال را به خود اختصاص دهد؛ اما این بازدهی چندان هم برای سهامداران جذاب نبود.
در دیگر بازارها، شاهد رشد ۱.۸ درصدی نرخ دلار آزاد در همین بازه زمانی بودیم. سکه اما در این مدت با افت ۶.۷ درصدی قیمت مواجه شد و شاخص خودرو با کاهش بیش از ۱۷ درصدی مواجه شد.
* بورس در صدر بازارها
بازار سهام در نیمه اول سال با وجود فراز و فرودهای فراوان توانست با رشد نماگرهای اصلی خود همراه شود. شاخص کل بورس تهران در این مدت با رشد ۸.۲ درصد از کانال یک میلیون و ۹۰۰ هزار واحدی به محدوده دو میلیون و ۱۲۱ هزار واحد رسید.
شش ماهه نخست ۱۴۰۲ اما در دو نیمه متفاوت سپری شد. در فصل بهار شاهد رشد ۱۱ درصدی شاخص کل بورس بودیم به طوری که این شاخص در روزهای میانی اردیبهشت ماه تا قله دو میلیون و ۵۳۵ هزار واحد نیز پیشروی کرده بود؛ اما بخشی از این رشد را در ادامه مسیر از دست داد. جایی که در فصل تابستان افت ۲.۴ درصدی برای دماسنج اصلی تالار شیشه‌ای ثبت شد تا در نهایت کارنامه این بازار در نیمه اول سال با ثبت بازده ۸.۲ درصدی تحویل سرمایه‌گذاران شود. شاخص کل هم‌وزن نیز شرایط مشابهی را تجربه کرد و پس از تجربه رشد ۲۷ درصدی در بهار ۱۴۰۲، فصل تابستان را با افت ۳.۳ درصدی به پایان رساند و در مجموع شش ماه رشد ۲۳ درصدی را ثبت کرد.
* کاهش 60 درصدی ارزش معاملات خرد بازار سهام
در میان دیگر متغیرهای مورد بررسی، ارزش معاملات خرد سهام که اردیبهشت‌ماه توانسته بود به محدوده ۲۵ همتی صعود کند، در روز پایانی تابستان حتی نتوانست عدد ۴ هزار میلیارد تومانی را به خود اختصاص دهد. به این ترتیب میانگین روزانه ارزش معاملات خرد تالار شیشه‌ای با کاهش حدود ۶۰ درصدی از ۱۴ هزار میلیارد تومان در بهار ۱۴۰۲ به کمتر از ۶ هزار میلیارد تومان در فصل گرم سال نزول کرد.
* ارزش معاملات سهام و عملکرد سهامدارن در نیمه اول ۱۴۰۲
سهامداران در نیمسال اول ۱۴۰۲ شاهد اخبار و حواشی متعددی بودند. از حاشیه‌های مربوط به بودجه و موضوع نرخ خوراک پتروشیمی‌ها و گاز صنایع و در ادامه تغییر مبنای نرخ ارز تسعیر برای آنها گرفته تا اخبار غیراقتصادی مربوط به آزادسازی برخی از منابع بلوکه شده کشور. همه و همه در برهه‌ای بورس را متاثر کردند و به نوسان چندباره شاخصها منجر شدند.
در حال حاضر اما سهامداران از یک سو به روند قیمتی در بازار ارز و کم‌نوسانی دلار به عنوان یکی از متغیرهای تاثیرگذار بر عملکرد شرکت‌های دلاری نگریسته و از سوی دیگر با توجه به رشد قیمت نفت در انتظار افزایش سود در بخشی از همین شرکت‌های کامودیتی‌محور هستند.
* نیمه تقریبا صفر دلار؛ کاهش حباب سکه
در بازار ارز با وجود رشد پرشتاب قیمت‌ها در روزهای آغازین سال و رسیدن نرخ دلار به محدوده ۵۵ هزار تومانی، اما در ادامه روندی کاهشی را شاهد بودیم. به طوری که این اسکناس آمریکایی در روز پایانی تابستان 48 هزار و 700 هزار تومان قیمت خورد تا تنها ۱.۸ درصد بالاتر از نقطه شروع ۱۴۰۲ بایستد.
در بازار سکه اما حباب بزرگ شدن قیمت‌ها تا حدودی تخلیه شد و هر قطعه سکه امامی با ثبت افت ۶.۷ درصدی در روز آخر تابستان ۲۷ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان قیمت خورد.
* بازگشت قیمت خودرو به دی ماه ۱۴۰۱
بازار خودرو که حرکتی افزایشی در پیش گرفته بود، از روزهای پایانی فروردین‌ماه کاهشی شد به طوری که شاخص خودرو با ثبت افت بیش از ۱۷ درصدی در نیمسال اول ۱۴۰۲ به روزهای ابتدای دی ۱۴۰۱ بازگشت.
در این میان خودروهای چینی و مونتاژی که اتفاقا رشد قیمت بیشتری را نیز تجربه کرده بودند، با بیشترین تخلیه حباب مواجه شدند و در این بازه زمانی به طور میانگین ۲۳ درصد ارزان‌تر شدند.
* سیگنال هایی که بورس را مثبت کرد
علی غفاری، کارشناس بازار سرمایه در گفت و گو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، درباره روند 6 ماهه گذشته بورس گفت: بازار سهام در ماه های گذشته تحت تاثیر نرخ دلار، اخبار مربوط به نرخ خوراک پتروشیمی ها و سایر ریسک های غیراقتصادی مانند کاهش اعتماد به بورس و توافقات بین المللی بوده است.
این کارشناس بازار سرمایه ادامه داد: روند اصلاح قیمتی و رکود معاملاتی، از نیمه دوم اردیبهشت ماه امسال آغاز شده و همچنان ادامه دارد. با وجود گذشت بیش از 4 ماه از این شرایط، همچنان بازار سهام در جدال با بحران رکود معاملاتی قرار دارد و ارزش معاملات خرد روزانه در کم‌ترین میزان امسال خود قرار گرفته است.
وی افزود: به نظر میرسد در هفته های آتی گزارش ماهانه و شش ماهه شرکت ها در روند بازار تاثیر گذار باشد. انتظار می رود قدرت خریداران در هفته های آتی بیشتر باشد.
غفاری تاکید کرد: همچنان اصلی‌ترین سیگنال برای تشخیص آغاز روند صعودی قدرتمند شاخص‌های سهامی جهش ارزش معاملات خرد است. بازار سهام منتظر واکنش دلار به روابط بین الملل کشورمان است. در این هفته یکی از عواملی که اثرگذاری بالایی بر روند بازار سهام خواهد داشت؛ تقاضای دلار خواهد بود.
این کارشناس بازار سرمایه تصریح کرد: آزادسازی سوئیفت برای انتقال 6 میلیارد دلار ایران، تغییر نرخ ارز مبنای محاسباتی قیمت خوراک و قیمت پایه محصولات شرکت های پالایش نفت و پتروشیمی در بورس های کالایی و مبنا قرار‌دادن دلار حواله مرکز مبادله ارز و طلای ایران به عنوان نرخ ارز مبنا، تحرکات جریان پول حقیقی در صنعت خودرو و ساخت قطعات بورس تهران، از سیگنال‌های ترند این روزهای بازار سهام به شمار می‌روند.
