براساس آمار اعلامی تجارت چمدانی زعفران در ایران حدود ۲ درصد از ارزش کل کالاهای صادراتی را تشکیل می دهد که این امر در کنار قاچاق ضربه مهلکی به قدمت ۳هزارساله و پیشکسوت تولید این محصول استراتژیک می زند.
طبق قوانین گمرک ایران، مقدار مجاز زعفران به همراه مسافر ۱۰۰ گرم است که متاسفانه در بسیاری از موارد این قانون بدلیل آنکه زعفران جزء کالاهای کشاورزی است، رعایت نمی شود.
بسیاری از مسئولان و دست اندرکاران بخش کشاورزی اذعان می کنند که اکنون بسیاری از کشورها با تولید و توسعه زعفران بدنبال حضور بیشتر و پررنگ در بازارهای هدف هستند که بی توجهی به مواردی همچون کمبود صنایع تبدیلی، خام فروشی و صادرات فله و چالش های پیش روی صادرکنندگان می تواند این موقعیت بزرگترین تولیدکننده را به خطر بیندازد. این درحالی است که با توجه به موقعیت جغرافیایی ایران و بحران منابع آبی طی سال های اخیر، کشت گیاه زعفران در رونق تولید و اقتصاد روستاییان تاثیر بسزایی داشته است.
آقای کریم ذوالفقاری رئیس مرکز توسعه مکانیزاسیون و صنایع تبدیلی وزارت جهاد گفت: اجرای ۲۰۵ طرح صنایع تبدیلی و تکمیلی به جذب و فرآوری ۱.۳ میلیون تن مواد خام در بخش کشاورزی کمک‌می کند.
ذوالفقاری می گوید: اکنون نزدیک به ۱۸۰ هزار میلیارد تومان پروژه صنایع تبدیلی و تکمیلی بالای ۴۰ درصد پیشرفت فیزیکی داریم که با سرمایه گذاری بخش خصوصی، طرح های بیشتری در حوزه صنایع تبدیلی برای نیمه دوم سال آماده می شود.
تجارت چمدانی زعفران آسیب جدی به تولید می زند
غلامرضا میری نایب رئیس اتحادیه صادرکنندگان زعفران گفت: با توجه به تعدد سفرهای خارجی، بخشی از زعفران تولیدی بصورت چمدانی از کشور خارج می شود.
به گفته او، گرچه در قانون حمل زعفران چمدانی بیش از ۱۰۰ گرم مجاز نیست، اما متاسفانه در بسیاری از موارد به سبب آنکه محصول کشاورزی است، اجازه قاچاق آن بصورت چمدانی داده می شود.
میری با بیان اینکه قاچاق زعفران و تجارت چمدانی محصول چالش های متعددی به همراه دارد، گفت: علی رغم آنکه زعفران ایران در بازارهای دنیا حرف اول را می زند، قاچاق آن منجر به خروج زعفران های با کیفیت پایین را ناشی از نبود نظارت بدنبال دارد که این موضوع به جایگاه زعفران ایرانی لطمه می زند.
نایب رئیس اتحادیه صادرکنندگان زعفران ادامه داد:تمامی کالاها در هر کشوری از جایگاه برخوردار هستند که زعفران هم مستثنی از این امر نیست، لذا باید از مبادی قانونی صادر شود که متاسفانه بدلیل خروج غیرقانونی مقدار قابل توجهی زعفران در خارج از ایران، محصول با نرخ کمتری عرضه می شود که قابل رقابت با صادرات رسمی نیست که در نهایت این موضوع اختلال در بازار صادراتی ایجاد می‌کند.
به گفته او، براساس قانون افراد مجاز به صادرات ۱۰۰ گرم زعفران هستند که امیدواریم بیش از این مقدار اجازه خروج داده نشود تا به جایگاه زعفران در دنیا لطمه وارد شود.
براساس آمار اعلامی ایران ۹۰ تا ۹۵ درصد زعفران دنیا را تامین می‌کند که حفظ این موقعیت در بازارهای هدف تنها با سیاست گذاری و انضباط تولید و پایه ریزی برای صادرات محقق می شود.
ورود دلالان به چرخه خرید زعفران علت اصلی قاچاق به آن سوی مرزها
آقای قاسم پیشه ور رئیس اتاق اصناف کشاورزی گفت: علی رغم آنکه سال گذشته در شورا ۱۰ هزارمیلیارد تومان اعتبار برای خرید زعفران از کشاورزان مصوب شد، اما بازهم شاهد ورود دلالان به بازار و خرید هرکیلو زعفران با نرخ کمتر از ۳۰ میلیون تومان بودیم.
به گفته او، از سازمان تعاون روستایی انتظار داشتیم که با خرید زعفران تولیدی از کشاورزان، اجازه ورود دلالان به چرخه خرید را نمی داد که در نهایت این امر زمینه را برای ورود قاچاقچیان به بازار فراهم‌می کند.
پیشه ور تجارت چمدانی و قاچاق زعفران به آن سوی مرزها را ناشی از ورود دلالان به بازار اعلام کرد و افزود: دولت با ورود به امر خرید و توسعه صنایع تبریلی و تکمیلی می تواند زمینه را برای افزایش و رونق صادرات فراهم کند.
رئیس اتاق اصناف کشاورزی گفت: با توجه به کمبود صنایع تبدیلی و مشکلات بسته بندی شاهد قاچاق زعفران و بسته بندی مجدد در بازارهای هدف به نام خود آن کشورها هستیم که این موضوع آسیب جدی به بخش تولید وارد می کند.
بنابر اعلام مسئولان تشکل و اتحادیه های تولیدی ۱۵ تا ۲۰ درصد زعفران تولیدی در داخل و حدود ۸۰ درصد صادر می شود که برای استمرار شتاب زعفران چاره ای جز شفافیت در سیاست گذاری ها، رفع موانع صادراتی و رونق تولید نداریم.
حفظ اصالت زعفران ایرانی در دنیا یک ضرورت است
آقای علی حسینی عضو شورای ملی زعفران گفت: با توجه به آنکه بزرگترین تولیدکننده زعفران در دنیا هستیم، رشد صادرات و بهبود کیفیت محصول دغدغه کشاورزان را به حداقل می رساند.
او با تاکید بر این موضوع که از اصالت زعفران ایرانی در دنیا باید دفاع کرد، افزود: توجه به حفظ اصالت زعفران ایران باید اولین ماموریت باشد چراکه در این صورت کشاورز و صادرکننده نگرانی در راستای فروش محصول ندارند.
حسینی با بیان اینکه نیازمند سیاست گذاری برای تولید و فرآوری صادرات هستیم، گفت: توجه به سیاست گذاری و انصباط تولید و پایه ریزی برای صادرات در حفظ جایگاه به عنوان پیشکسوت زعفران در دنیا تاثیر بسزایی دارد.
عضو شورای ملی زعفران با بیان اینکه رفع موانع صادرات زعفران امری ضروری است، گفت:با توجه به آنکه ۸۰ درصد زعفران تولیدی قابلیت صادرات دارد، از این رو چاره ای جز شفافیت در سیاست گذاری و رونق تولید نداریم. بدین منظور موانع سد راه توسعه صادرات را باید بر داریم و تنها نگاهمان به کشاورزان و حمایت از تولید داخل باشد.
به گفته او، گرچه بزرگترین تولیدکننده زعفران در دنیا هستیم، اما این موضوع بدان معنا نیست که دیگر کشورها ساکت بنشینند، کمااینکه اکنون ۳۰ کشور در حال تولید زعفران هستند.
حسینی با بیان اینکه قاچاق زعفران یا تجارت چمدانی بر صادرات این محصول اثر سو می گذارد، گفت: با توجه به بحران آب و موقعیت جغرافیایی ایران، زعفران گیاهی است که نیاز کم آبی دارد که برای حفظ درآمد روستاییان باید به سمت تولید این محصول برویم تا رضایت کشاورزان و صادرکنندگان حفظ شود، در غیراین صورت آینده تولید این محصول استراتژیک در معرض خطر قرار می گیرد.
با توحه به آنکه ایران بزرگترین تولیدکننده زعفران به عنوان یک محصول استراتژیک و دارای ارزش بالای اقتصادی و صادراتی در دنیا به شمار می رود، از این رو اتخاذ سیاست و برنامه مدون صادرات برای حفظ این‌جایگاه در بازارهای دنیا امری ضروری است چراکه بخشی از معضلات قاچاق و تجارت چمدانی زعفران ریشه در مشکلات صادر کنندگان همچون سود و تعرفه بالای گمرکی، مشکلات بازگشت ارز به سامانه نیما و … را دارد که حل آن می تواند راهگشای مشکلات و تضمین بازار فروش برای کشاورز و صادرکننده باشد.
