زمزمه افزایش قیمت محصولات لبنی به صورت رسمی و با ارائه توضیحات و توجیهات ازسوی مقامات مسئول شنیده و در رسانه ها مکتب شد. به همین واسطه از اواخر فروردین ماه شاهد گزارش های خبری تحت عنوان «محصولات لبنی در آستانه گرانی»، « گرانی محصولات لبنی در راه است؟»، «آماده خیز قیمت محصولات لبنی باشیم؟» بودیم. به مرور این تیترها طولانی تر و از حالت گمانه زنی خارج شدند و احتمال گرانی نرخ شیر خام نیز ضمیمه آن ها شد. اردیبهشت ماه بود که این اخبار از افزایش قیمت شیر خام سخن گفت و به متضرر شدن دامداران در تولید شیر اشاره کرد.
در پایان سال گذشته بود که اتحادیه مرکزی دامداران ایران در مصاحبه های مختلف اعلام کرد که زیان دامداران در تولید شیر به مرز ۴ هزار تومان در هر کیلوگرم رسیده است. طبق گفته این اتحادیه، هزینه‌های تولید به ویژه هزینه‌های مربوط به نهاده‌های خوراک دام افزایش زیادی داشته و دیگر قیمت مصوب خرید شیرخام از دامداران متناسب با هزینه تمام شده تولید نیست.
*حمایت از تولیدکننده و نادیده گرفتن مصرف کننده!
دامداران اعلام کرده بودند به جدیت به دنبال اصلاح نرخ مصوب خرید شیرخام هستند، اما دولت به دلیل همزمانی نوروز و ماه رمضان با این افزایش قیمت موافقت نکرد و به دامداران وعده داد اصلاح قیمت پس از پایان ماه رمضان محقق خواهد شد. پس از پایان ماه مبارک رمضان نیز این جلسه برگزار و بالاخره طی مذاکره دولت با اتحادیه دامداران به یک نرخ مشخص رسیدند.
14 اردیبهشت ماه بود که فرهاد اکبری، رئیس هیئت مدیره اتحادیه مرکزی دامداران ایران در گفت وگویی بیان کرده بود که با افزایش قیمت مصوب خرید شیرخام از دامداران موافقت شده و توافق بر سر قیمت جدید بین دولت و دامداران صورت گرفته است.
درنهایت پس از گمانه زنی های بسیار و اتنقاد یا دفاع از افزایش نرخ شیر خام، روز 23 اردیبهشت ماه نرخ جدید شیر خام کیلویی 15 هزار تومان ابلاغ شد. سرپرست وزارت جهاد کشاورزی قیمت جدید شیر را که در جلسه مورخ 17 اردیبهشت شورای قیمت گذاری مصوب شده است را ابلاغ کرد.
رئیس شورای رقابت که طبق قانون وزیر جهاد کشاورزی است، در نا مه‌ای به وزارت جهاد کشاورزی، وزارت امور اقتصادی و دارایی و سازمان برنامه و بودجه کشور اعلام کرد:
به استناد مفاد قانون اصلاح قانون تضمین خرید محصولات اساسی کشاورزی مصوب پنجم آبان ماه یک 1399 مجلس شورای اسلامی، شورای قیمت‌گذاری و اتخاذ سیاست‌های حمایتی محصولات اساسی در جلسه مورخ 17 اردیبهشت نرخ تضمینی شیر خام به ازای هر کیلوگرم درب دامداری را با مشخصات 3.2 درصد چربی 3 درصد پروتئین و بار میکروبی زیر 100 هزار 15 هزار تومان تعیین کرد.
در همین راستا با دو تن از نمایندگان مجلس شورای اسلامی به گفت وگو پرداختیم تا نظر نمایندگانی که عضو کمیسیون تخصصی مربوط به این مسئله هستند، یعنی کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی را بررسی کنیم.
*معین الدین سعیدی، عضو کمیسیون کشاورزی مجلس: گرانی شیر خام لبنیات را از سفره مردم حذف می کند
در ابتدا معین الدین سعیدی، عضو کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس شورای اسلامی در گفت وگو با افکارنیوز درمورد افزایش قیمت محصولات لبنی بیان کرد: اخیراً دولت با افزایش ۲۵ درصدی نرخ شیر خام موافقت کرده است که مسلماً این افزایش قیمت شیر بر تمام محصولات لبنی تاثیر گذار است. علاوه بر آن متاسفانه در اسفندماه سال 1401 و فروردین ماه سال جاری با کاهش جوجه ریزی مواجه بودیم که آن هم به علت مشکلات تهیه نهاده های دامی بوده است و اثر آن را در بازار مرغ دیدیم که این اتفاق قیمت مرغ را تا قیمت ۸۵ هزار تومان هم بالا برد.
وی افزود: تمام اینها یک زنجیر است که موجب میشود تا افزایش قیمت در کالاهای اساسی رخ دهد و متاسفانه شاهد آن هستیم که روز به روز سفره معیشت مردم کوچک تر میشود. اخیراً هم وزیر اقتصاد از یک بسته کنترل تورمی خبر داده است اما آنچه که این روزها در عمل اتفاق می افتد کوچکتر شدن بی‌رویه قیمت‌ها و سفره مردم است.
سعیدی با بیان اینکه دولت عنوان کرد که این افزایش ۲۵ درصدی نرخ شیر در توافق با خود دامداران با توجه به افزایش قیمت نهاده های دامی و به منظور حمایت از تولید کننده انجام شده است، اظهارداشت که این توجیهی است که دولت می آورد. ما شاهد آن هستیم که حتی در کشورهایی که درگیر جنگ داخلی هم هستند چنین افزایش قیمت‌های لجام‌گسیخته ای صورت نمی گیرد و اینکه ما گرانی هر چیزی را به صورت زنجیرهای بخواهیم به مابقی فراورده ها نسبت دهیم هیچ مشکلی را حل نمی‌کند.
*افزایش قیمت شیر خام در راستای حمایت از دامدار توجیه است و سفره مردم را کوچک تر می کند/ منطقی نیست که به بهانه حمایت از دامدار همانطور که گوشت از سفره مردم حذف شد، لبنیات را هم از سفره ملت حذف کنیم
عضو کمیسیون کشاورزی مجلس همچنین ادامه داد: این اتفاقات درحالی رخ می دهد که سال 1402 به نام مهار تورم نامگذاری شده است و این توجیهات به هیچ وجه قابل قبول نیست. با توجه به افزایش قیمت گوشت و مرغ سرانه مصرف گوشت به یک سوم کاهش داشته است و لذا این توجیهی که دولت در راستای حمایت از دامداران افزایش قیمت می دهد به هیچ وجه قابل قبول نیست.
او گفت: اگر دولت احساس می کند دامدار به دلیل افزایش قیمت کنجاله و نهاده ها ضرر می کند، باید یارانه های خاصی برای دامداران تخصیص دهد. در سال‌های گذشته بسیاری از دام های مولد در اثر ناتوانی دامداران از بین رفته اند و این یک واقعیت است. اما منطقی نیست که به بهانه حمایت از دامدار همانطور که گوشت از سفره مردم حذف شد، لبنیات را هم از سفره ملت حذف کنیم.
سعیدی در انتها ضمن اشاره به احیای وزارت بازرگانی متذکر شد: این طور نیست که صرفاً با ایجاد وزارت بازرگانی بتوانیم تورم کالاهای اساسی را کنترل کنیم و این تفکر بسیار ساده انگارانه ای است. به هر حال مشکلات مسائل بازارو تنظیم بازار بسیار ریشه‌ای تر از این حرف هاست و به زیرساخت های اقتصاد کشور مربوط است. اما ایجاد وزارت بازرگانی با توجه به اینکه تیم های تخصصی در حوزه اقتصاد داخلی و خارجی و همچنین تنظیم بازار قرار است شکل بگیرد طبیعتاً می‌تواند به نوعی کمک کننده باشد اما به تنهایی نمی تواند مشکل تورم در کالاهای اساسی را برطرف کند.
*احد آزادیخواه، عضو کمیسیون کشاورزی مجلس: عدم تمکین دولت از قانون کالابرگ برای تامین کالاهای اساسی مردم، علت اصلی گرانی ها اخیر است
در ادامه نیز احد آزادیخواه، نماینده مردم ملایر و دیگر عضو کمیسیون کشاورزی،آب و منابع طبیعی مجلس شورای اسلامی در گفت گو با افکارنیوز دراین باره گفت: یکی از علت های اصلی گرانی این است که تولید و مصرف در کشور ما تعادل ندارد. به همین دلیل مسئولان به بهانه حمایت از تولید کاری می کنند که در مقابل مصرف کنندگان اسیب می بینند و وضعیت مصرف کننده نابود می شود. هرچند که نباید برای حمایت از مصرف کننده دست از تولید برداریم.
وی افزود: انتظار ما این بود که در این دولت کالابرگ الکترونیکی ایجاد و دست تولید کننده و مصرف کننده باز شود به طوری که بنابر قانونی که مجلس شورای اسلامی یکسال و نیم پیش تصویب کرد قدرت خرید مردم در یک سطح مشخص، حفظ شود. متاسفانه این اتفاق رخ نداد و همین امر باعث شد که تولیدکننده و مصرف کننده ضرر کنند و مهم ترین چالش جدی ما امروز همین مسئله است.
آزادیخواه ضمن یادآوری اینکه گام اول یعنی حذف ارز دولتی در راستای مردمی سازی یارانه ها اتفاق افتاد اما گام دوم که مکمل بود رخ نداد، اظهارداشت: دولت باید تدبیری برای نام یارانه ها داشته باشد و مردمی سازی یارانه ها باید از طریق کالابرگ الکترونیکی کالا به دهک‌های مختلف برای تامین کالاهای اساسی تحویل داده شود تا معیشت دچار مشکل نشود.
این عضو کمیسیون کشاورزی مجلس تاکید کرد: امروز متاسفانه با تصمیم افزایش نرخ شیر خام قدرت خرید مردم کاهش داشته تست و نمونه بارز آن این است که جوجه ریزی از ۱۳۰ میلیون قطعه به ۹۰ میلیون قطعه کاهش داشته است که نشان می دهد قدرت خرید مردم پایین آمده است. اما اگر دولت قانون را اجرا می کرد قطعا قدرت خرید مردم در همان سطح می ماند و تولید کننده نیز تولید خودش را به همان میزان انجام می داد.
او درپاسخ به اینکه دولت مدام می گوید زیرساخت اجرای قانون کالابرگ را ندارد، افزود: بنده در جلسه مشترک کمیسیون کشاورزی رئیس جمهور هم مطرح کردم. زیرساخت یعنی همان سامانه وزارت تعاون و وزارت رفاه که دهک بندی ها باید در این سامانه به روز رسانی شود.
آزادیخواه درانتها خاطرنشان کرد: البته یک زمانی وزرا ادعا می کرد که این زیرساخت آماده شده است. اما در واقعیت آماده نبود. اما آماده سازی این زیرساخت هم انقدری زمان بر نیست که نتوانند آن را انجام تکمیل کنند و اگر واقعا عزمی در دولت وجود داشته باشد کار یک ماه یا دو ماه و یا حداکثر شش ماه است.
درانتها برای تکمیل این مبحث لازم به تاکید است که همچنین قرار شده است به ازای هر یک دهم افزایش یا کاهش درصد چربی شیر خام از 3.2 درصد مبلغ 200 تومان متناسب با افزایش و یا کاهش درصد چرب به قیمت مصوب شر خام اضافه یا کسری خواهد شد.
نکته قابل توجه، افزایش زنجیره وار محصولات لبنی پس از افزایش قیمت شیر خام است. با توجه به اینکه ماده اولیه محصولات پروتئینی شیر خام است، کارخانه های لبنی هم به دنبال افزایش تا 35 درصد محصولات لبنی هستند.
